AĞRI DAĞI'NA SELAM*1

AĞRI DAĞI’NA SELAM*
1
Ağrı Dağı buz zirvene çıkanda,
Eteğinden derelerin akanda,
Sevenlerin el bağlayıp bakanda,
Nice olur seni gelip görmesi,
Güzel olur saçın açıp örmesi.
2
Ağrı Dağı kartalların uçanda,
Meşelikten kuzu kalkıp kaçanda,
Eteklerin çiçeklenip açanda,
Çobanla birlikte bizi yâd ele 1 ,
Yada 2 gülüp salma bizi yad ele 3 .
3
Bahar yeli 4 çadırları yıkanda,
Kır çiçeği kar altından çıkanda,
Nenem katık 5 torbasını sıkanda,
Bize de bir dad 6 eyleyen sağ olsun,
Sevgilerimiz hey çoğalsın dağ olsun.
4
Ağrı Dağı, Gün 7 yüzünü zağlasın 8 ,
Yüzün gülsün bulakların 9 çağlasın,
Genç kızların saçına gül bağlasın,
Yel esende gül getirsin bu yana,
Belki senin kara bahtın uyana.
5
Ağrı Dağı nehren 10 dolu yağ olsun,
Dört etrafın çiçek olsun bağ olsun,
Ebediyen senin başın ağ 11 olsun,
Dünya acı, keder, ölüm kalımdır,
Ağrı, sonsuz, elbet benim malımdır.
6
Ağrı Dağı eteğinde naçar 12 oldu mu?
Düşman seni görüp kaçar oldu mu?
Gönlümüz de bizim açar 13 oldu mu?
Bilmez misin bölgeler var bölüm var,
Acılık var, ayrılık var çölüm var.
7
Ağrı Dağı, çoban emek yitirmez,
Ömür geçer, yaşı geri getirmez,
Namert olan işi başa 14 yetirmez 15 ,
Bizler inan unutmayız sizleri,
Gafil ölsek helâl edin bizleri.

2

8
Ağrı Dağı, Ali Garip 16 üşendi,
Toy evi de halı halça 17 döşendi,
Âşık Famil 18 sazı ile döşendi 19 ,
Iğdır için, güzel inci saçardı,
Gıfılbendi 20 birer birer açardı 21 .
9
Şengülüm 22 , şüngülüm 23 gelin alması,
Arada bir gedip konak kalması,
Taş atıp ağaca elma salması,
Gelir tatlı rüya gibi yâdıma 24 ,
Şerefin şanın da benim adıma.
10
Ağrı Dağı, Karasu 25 ’nun kazları,
Kar yağınca çekilmezdi nazları,
Beslenirdi balaları 26 yazları,
Bir balanın kanatıdı gözümde,
Hatırası silinmezdi özümde,
11
Ağrı Dağı, sensin Türk’ün yadası 27 ,
Kaçakçının gelir uzak sedası,
Senden uzak kalanların gadası 28 ,
Girsin düşmanların o aç gözüne,
Uydular tilkinin 29 yalan sözüne.
12
Ağrı Dağı, felek bizi azdırıp 30 ,
Sevgimizi, yüreklerden kazdırıp,
Adımızı kara güne yazdırıp,
Halkın girip onun bunun kanına,
Bu yakışmaz milletimin şanına,
13
Gözyaşını gören olsa kan akmaz,
Adam olan silah beline takmaz,
Ne yazık ki kör tuttuğun bırakmaz,
Cennetimiz cehenneme çevrildi,
Günlerimiz Muharrem’e evrildi 31 .
14
Payız 32 yeli 33 ağaçları sökende,
Sis zirvenden inip köye çökende,
Molla 34 gelip meçide 35 baş çekende 36
Acı sözler yüreklere dokundu,
Kur’an, Allah diye diye okundu.

3

15
Bulak 37 başı kız gelinle dolmasın,
Libasları 38 sararmasın solmasın,
Gelip geçen yolcu susuz kalmasın,
Güzel bulak hayrın için akarsın,
Saf bağlayan gelinleri yakarsın.
16
Ağrı Dağı, büyük küçük arası,
Kaç zamandır çekilecek darası,
Kuzuların bozu, moru karası,
Bir gezeydim dağ taşını geceler,
Dilim de her zaman seni heceler.
17
Ağrı Dağı, Aralık 39 ’ın düzünde,
Bulak kaynar Süreyya 40 ’nın gözünde,
Kara balık oynar berrak yüzünde,
Güzel kızlar gelip ordan geçerler,
Açık, aşkâr duru sudan içerler.
18
Harman üstü dağdan gelir buzları,
Ağaç altta zülfü tarar kızları,
Piçinçiler 41 ayran içer yazları,
Gün ortası şorba 42 yeyip yatarlar,
Orakları birbirine katarlar.
19
Ağrı Dağı, köyün Gün’ü 43 batanda,
Çocukların akşam yiyip yatanda,
Ay buluttan çıkıp işve satanda,
Bizden onlara bir hikâye söyle,
Gelip geçsin derdi gamın da böyle.
20
Hanım Nene 44 gece saçın öreydi,
Dede gelip bu maralı göreydi,
Güzellerin bir de halın soraydı,
Ben de dönüp birce çocuk olaydım,
Bir gün açıp ondan sonra solaydım.
21
Dam üstünde alça 45 erik 46 yiyerdim,
Cibinlikte 47 Şengülüm’ü 48 diyerdim,
Sabah durup üst başımı giyerdim,
Ne güzeldi çocuklukta günlerim,
Ağaçtan atları süren günlerim.

4

22
Fatma Nene 49 pamuk çuval tokurdu,
Arada bayatı 50 , mani okurdu,
Ocakta kazanı fokur fokurdu,
Fatma Nene emeklerin hiç oldu,
Bu hayatta işlerin de güç oldu.
23
Molla emi 51 duasını diyerdi,
Bağdaş kurup bozbaşını 52 yiyerdi,
Meşedi 53 Hanım da ipek giyerdi,
Hoş günümüz hayrat olsun toy olsun,
Ne olacak güzel olsun, koy olsun.
24
Dadaşım 54 da nemerini 55 salardı 56 ,
Atın binip subaşında olardı,
Elo Dayı 57 zurnasını çalardı,
Sabah tezden kızlar gelip oynaya,
Gençler de dizilip bakar aynaya.
25
Ağrı Dağı, köy toyunu 58 tutanda 59 ,
Kız gelinler kına alıp katanda,
Bey 60 gelin başına elma atanda,
Benim de o güzellikte gözüm var,
Analara söylenecek sözüm var.
26
Ağrı Dağı, tarlaların yarpızı 61 ,
Aratan 62 ’ın kara olur karpızı 63 ,
Cevo Dayı 64 ’nın ipi, sapı 65 sakızı,
Dolaşarak kadınlara dâd eyler 66 ,
Hasret kalan bizleri de yâd eyler 67 .
27
Bayram gelip çaylar duru akardı,
Adaklı kızlar da durup bakardı,
Kız, gelinler eline kına yakardı,
Türkü söyler küçelerde 68 coşardık,
Akşam oldu, evden eve koşardık,
28
Güzel gündü, men bibimi özledim,
Seher tezden kalkıp atı gözledim,
Bibimgil’e atım sürüp bizledim 69 ,
Fatma Nenem 70 , ata eğer bağladı,
Narey Bibim 71 mani deyip çağladı.

5

29
Ağrı Dağı, Dedemgil’in bağları,
Güllübağ'ın kurumamış tağları 72 ,
Üzümlerin salkım salkım ağları 73 ,
Hep dizilir gözlerimin önüne,
Her şey gider bir hoş seda yönüne.
30
Bayram olur altın gümüş alardı,
Küpe yapar kulaklara salardı 74 ,
Otaklarda hayallere dalardı,
Gelinlerin bohçaları, kınası,
Hem kayın anası, hem de anası.
31
Hizmetçinin soyu sopu kâğıdı,
Gözlerimin karasıdı, ağıdı 75 ,
Çarşamba’nın gülü, kara yağızı 76 ,
Kızlar der ki, “atıl matıl 77 çarşamba,
Ayna gibi bahtım açıl çarşamba 78 ”.
32
Yumurtayı renkli renkli boyardık,
Tokuşturup kırılanı soyardık,
Oynamaktan, gülmekten de doyardık,
Cengiz 79 gelip gülle 80 , aşık 81 boyardı,
Sabah akşam yemekten de doyardı.
33
Garip 82 de harmanı yele 83 verirdi,
Arada bir buğdayları serirdi,
Mandaların iplerini gerirdi,
Öğleleri ağaç altta yatardı,
Samanı da samanlığa atardı.
34
Akşam olur nahır 84 gelir sağıla 85 ,
Buzağları çekip attık ağıla,
İneğin üstüne tüstü dağıla,
Beyaz atı binip akşam çapardım 86 ,
Yapılmayan işleri de yapardım.
35
Teze arkda gece sinek vızıldar,
Kurbağalar yatıp orda cızıldar,
Karanlıkta kurtlar gelip sızıldar,
İtler gördüm kurda hücum eyledi,
Kurtlar dönüp ite ulu söyledi.

6

36
Kış gecesi ağaların otağı 87 ,
Köylümüzün oturağı, yatağı,
Çocukların katar katar at ağı 88 ,
Nenelerin nağılları 89 , iydesi,
Kapılardan gelir gülüşme sesi.
37
Nenelerin sohbetidir tandırın başı,
Ocak yanır üste bulgurdu aşı,
Zibo 90 ’nun da yüzü bulmuştu yaşı,
Ferman’ın 91 ’da toyu 92 döndü yas oldu,
Bibikız’ın 93 baht aynası pas oldu 94 .
38
Ağrı Dağı, Cevahir’in 95 gözleri,
Mihriban’ın 96 şirin şirin sözleri,
Sözdü dedim, söndürsünler közleri,
Evlere çekilip yatsın balalar 97 ,
Yatıp boya başa çatsın 98 balalar.
39
Yaz gününde Güneş gelip döyende 99 ,
Köy uşağı 100 buz lülesi yiyende,
Köylüler de harmanını döyende 101 ,
Bilin millet, ruhum coşup ordadır,
Kuzu gibi batıp kalıp zordadır.
40
Bibi Garı 102 uzadırsa işini,
Kuzu gelip bulur hemen eşini,
Kurt kocalıp gösterende dişini,
Uva Anam 103 , pişirirdi aşını,
Kurtlar alıp kaçar idi başını.
41
Minoş Hanım 104 eve bezek 105 asardı,
Hasan 106 gelip kazan başı pusardı,
Tandır yanıp evi tüstü basardı,
Çaydan demlik tandır üste kaynardı,
Buğday, susam sacın üste oynardı,
42
Samanlığa doldururduk başağı,
Kavun, karpuz getirirdik aşağı,
Tandır başı pişirirdik kabağı,
Kedo 107 yiyip deneleri 108 çıtlardık 109 ,
Çok gülmekten fena olur, çatlardık.

7

43
Taşburun 110 ’dan üzüm satan gelende,
Çocuklar koşarak gelir bilende,
Onlara da bakıp bakıp gülende,
Ağaç atı binip ses, küy 111 salardık 112 ,
Buğday verip üzüm satın alardık.
44
Emirhan’la 113 gece idi gittik tarlaya,
Döndüm sağa, ışık düştü Ağrı’ya,
Baktım ışık altta boğulan Ay’a,
Kotan 114 sürdük gece sabaha kadar,
Projektör ışığı, Rus’undu radar 115 .
45
Ağrı Baba, ağaçların ucadı 116 ,
Ne yazık ki sevenlerin kocadı,
Koyunları otlatan da Suca 117 ’dı,
Güneş batıp, ufuk tezce karardı,
Koca kurdun gözü kuzu arardı.
46
Gece oldu yanar Tanrı çırağı 118 ,
Daim olsun bulakların bulağı,
Üzülmesin onun evi, uşağı,
Hacı Abbas 119 , elin yolu var olsun,
Cennet orda Tanrı sana yâr olsun.
47
Ağrı Dağı, molla emi 120 gelende,
Evden kaçar, çocuk onu bilende,
Umrunda olmazdı senin çilen de,
Harman üstü, harmandan pay, alanda,
Eşek alır, gözü kalır palanda.
48
Fatma Nene 121 , dedem gedip Tebriz’e,
Kalıp gurbet elde, gelmezler bize,
Zaman geçti artık vermezler vize,
Orda öldü, ocağımız dağıldı,
Koyunlar da yad 122 ellerde sağıldı.
49
Ağrı Dağı, dünya alan Dünya’dı,
Güneş, Ay da gelip bölen Dünya’dı,
Değirmendi, derde salan Dünya’dı,
Ne veripse onu hemen geri alandı,
Herkes bilir Nuh Nebi 123 ’den kalandı.

8

50
Ağrı Dağı, yarı yoldan döndüler,
Çıraların bir bir yanıp söndüler,
Yerine yurduna hemen kondular,
Yaman günde Güneş döndü şam 124 oldu,
Dünya zindan oldu, rengim de soldu.