TÜRK DÜNYASINDA AĞUSTOS AYI

TÜRK DÜNYASINDA AĞUSTOS AYI

Bazı günler vardır; kazanılan zafer, sadece bir günün değil, bir ulusun tüm tarihinin özeti olur. Bazı aylar vardır; içinde yaşanan olaylar asırlara bedel bir anlam taşır. Ağustos, Türkler için işte böyle bir aydır. Ağustos; askeri zaferlerin, bağımsızlık mücadelelerinin, toplumsal şölenlerin ayıdır. Ağustos, sıradan bir tarih ya da takvim dilimi değil; toplumsal belleğin, kültürel zenginliğin ve kimliğin vücut bulmuş hâlidir.

Zaferlerin ve Bağımsızlıkların Bayramı
Türkiye; 26 Ağustos 1071 Malazgirt Zaferi, 26 Ağustos 1922 Büyük Taarruz ve 30 Ağustos 1922 Zafer Bayramı ile tarih sahnesinde yerini alır. Kırgızistan, 31 Ağustos 1991’de Bağımsızlık Günü’nü kutlar. Türkmenistan 27 Ağustos 1990’da, Azerbaycan ve Özbekistan ise 30 ve 31 Ağustos 1991’de Bağımsızlık Bildirgesiyle bağımsızlığın önünü açar. Karabağ Savaşı’nda cephede kazanılan önemli zaferler de ağustos ayında yaşanmıştır. 31 Ağustos 1913’te kurulan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti, sadece 55 gün varlığını sürdürmüştür. Kazakistan’da 30 Ağustos Anayasa Günü, 1995’ten beri halkın özgürlüğünün hukukla mühürlenmesinin simgesidir. Tataristan’ın 30 Ağustos 1990’daki Egemenlik Bildirgesi, kendi yolunu çizmesinde tarihi bir adımdır. Kıbrıs’ta 1964 yılındaki Erenköy Direnişi, Rum saldırılarına karşı destansı bir duruş olarak, özgürlüğün ilk haykırışıdır. Bu nedenle 8 Ağustos, Erenköy Direnişi Günü olarak anılır.

Kültürlerin ve Şehirlerin Bayramı
Ağustos, yalnızca savaş meydanlarının ve anlaşma masalarının değil, şehirlerin, sokakların, türkülerin, dansların, oyunların ve festivallerin de ayıdır. Hakasya’nın başkenti Abakan’da Ağustos’un sondan bir önceki Cumartesi günü, Tataristan’ın başkenti Kazan’da 30 Ağustos, Azerbaycan’ın Laçın şehrinde 26 Ağustos “Şehir Günü” olarak kutlanır. Tuva’da 15 Ağustos; Tuva Cumhuriyet Günü ve Naadım Festivali olarak kutlanır. Altay’da (Gorno-Altaysk) 14 Ağustos’ta düzenlenen El Oyun Festivali ise 1988’den beri çift yıllarda gerçekleştirilen geleneksel bir kutlamadır.

Vedaların Ayı
Ağustos, sadece doğumların, zaferlerin ve kutlamaların değil; gidenlerin, dünyasını değiştirenlerin de ayıdır. Türk tarihine yön veren iki büyük başçının aramızdan ayrılması da bu aya rastlamıştır: Asya bozkırlarının hanı Cengiz Han, 18 Ağustos 1227’de; Türk Dünyasının özgürlük neferi Ebulfez Elçibey ise 22 Ağustos 2000’de aramızdan ayrılmıştır.
Ağustos, Türk Dünyası’nın takviminde bir ay olmaktan çok daha fazlasıdır: Anadolu’da utkunun, zaferin ve dirilişin adı; Orta Asya’da ve Batı Trakya’da bağımsızlığın sembolü; Sibirya’da kültürün, kimliğin ve benliğin, bayramıdır. Adını Roma İmparatoru Augustus Caesar’dan alan bu ay, Türk dilinde çoktan karşılığını bulmuştur. Ağustos, bizim için “utku”dur. Belki bir gün takvimde adı “Utku” olarak yer alacak ve Türk Dünyası için büyük kutlamaların ayı olacaktır. O günler için bugünden hoş gelişler ola!